بسیاری از دیابتی ها مشکلاتی در بینایی پیدا می کنند و نوسانات قندخون در طول سال ها همچنین می تواند خاصیت انعطافی عدسی چشم را تحت تاثیر قرار داده و باعث تاری دید می شود.
اگر مبتلا به دیابت باشید بدن شما نمی تواند به درستی از قند موجود در خونتان استفاده کند، در نتیجه غلظت قند خون افزایش می یابد. زیادی قند خون می تواند سبب پیدایش تغییراتی در رگ های کوچک بدن شود و از این طریق دیابت روی بینایی اثر می گذارد.
انواع درگیری چشم در دیابت عبارتند از: آب مروارید (کاتاراکت)، آب سیاه(گلوکوم)
و از همه مهمتر از بین رفتن عروق داخل کره چشم(رتینوپاتی) که از سایر موارد مذکور شایع تر و پر اهمیت تر است.
رتینوپاتی دیابتی چیست؟
مشکلات عروقی ایجاد شده در شبکیه چشم را رتینوپاتی گویند. شبکیه، پرده انتهای چشم است که تصویر اشیا محیط پیرامون بعد از عبور از مردمک، قرنیه و فضای داخل چشم بر روی آن می افتد و به صورت یک پیام قابل درک به مغز ارسال می گردد تا ما بتوانیم ببینیم.
رتینوپاتی دیابتی دو نوع تکثیری و غیر تکثیری دارد. در نوع غیر تکثیری به علت بالا بودن قندخون و رسوب آن در عروق شبکیه این عروق تنگ می شوند. گرچه این نوع آسیب عروقی می توانند سبب تغییر دید فرد نشود و علامتی نداشته باشد که بیمار متوجه آن گردد، ولی اگر نقطه حساس دید در شبکیه(ماکولا) دچار آسیب عروقی شود، بینایی کاهش خواهد یافت.
در برخی از بیماران دیابتی این نوع آسیب غیر تکثیری پیشرفت کرده و پس از چند سال به وارد آمدن آسیب جدی به عروق شبکیه منجر می گردد که رتینوپاتی تکثیری نامیده می شود. در این نوع آسیب عروقی رگ های شبکیه مسدود می شوند و عروق جدیدی ایجاد می شوند که بسیار ضعیف و نازک هستند و خون از داخل آن ها به سطح شبکیه نشست می کند. در صورت وقوع خونریزی قسمتی از شبکیه که در ناحیه خون ریزی قرار گرفته از بین می رود و جای آن بافتی شبیه بافت محل بهبودی زخم می ماند.
خونریزی شبکیه و علائم آن:
تجربه هر بیمار از خونریزی با بیماران دیگر متفاوت است. بعضی بیماران آن را شبیه مگس پران و بعضی با اشکالی شبیه به عنکبوت توصیف می کنند و بعضی می گویند مانند این است که از خلال یک پرده تاریک یا لکه های متراکم یا سیاهی های لکه ای که توسط یک هاله نازک تر احاطه شده نگاه می کنند. خون ریزی دردناک نیست ولی از دست دادن دید به خصوص اگر ناگهانی باشد ترسناک و پریشان کننده است.گاهی شاید سر درد یا دردی در پشت چشم، هشدار بروز قریب الوقوع یک خونریزی باشد.
آیا راهی برای جلوگیری از خون ریزی وجود دارد؟
برای جلوگیری از خون ریزی شبکیه، تنظیم قندخون و فشار خون بیمار اهمیت دارد.
لیزر درمانی به مهار خون ریزی هایی که به تازگی اتفاق افتاده است و یا پیشگیری از بروز آن ها کمک می کند.
معاینه چشم در بیمار دیابتی نوع 2، باید از ابتدای تشخیص بیماری سالانه تکرار شود.
در مورد کودکان دیابتی باید 10 سال پس از تشخیص دیابت ، این معاینات شروع شوند و چنانچه قبل از گذشت 10 سال از شروع بیماری، فرد مبتلا به 12 سالگی برسد، باید از همان 12 سالگی شروع به انجام معاینات کرد. این معاینات شامل بررسی دقیق و کامل ته چشم و شبکیه با استفاده از قطرات گشاد کننده مردمک هستند.
اگر اختلال شبکیه به موقع تشخیص داده شود ، معمولا درمان با لیزر موفقیت آمیز است و خطر نابینایی را کاهش می دهد. البته لیزر یک معجزه نیست و فقط می تواند جلوی آسیب های بعدی شبکه را بگیرد.
در مورد لیزر درمانی بیشتر بدانیم:
لیزر درمانی برای بیشتر مردم دردناک نیست؛ اگرچه عده ای ممکن است اندکی درد احساس کنند. بسیاری از افراد می گویند لیزر درمانی در جلسه اول دردناک نیست، اما اگر جلسات به دفعات تکرار شوند دردناک می شود.
به بعضی ها مورمور شدن در چشم یا احساس فرو رفتن خار در چشم دست می دهد. بعضی لیزر ها با جرقه های نور روشن کار می کنند و این معمولا آن نوعی است که دردناک است. انواع دیگر که منبع نورشان برای بیماران قابل دیدن نیست، درد ایجاد نمی کند.
بلافاصله بعد از درمان، دید به چه صورت در می آید؟
بیشتر بیماران طی چند ساعت بعد از درمان دید کمی دارند. بعضی می گویند به نظر می رسد همه چیز تا مدتی در هاله ای از نور ارغوانی ملایم یا قرمز، غوطه ور است. اگر بعد از یک روز سطح چشم خیلی سوزش داشته باشد یا اگر بعد از یک هفته بینایی به حد طبیعی خود نرسیده باشد فورا با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
بعد از درمان با لیزر 3 تا 6 ماه طول می کشد تا نتایج درمان آشکار شوند.
ورزش های مناسب در زمان درگیری چشم در دیابت کدامند؟
در افراد دیابتی مبتلا به اختلال عروق شبکیه چشم، ورزش ها و فعالیت هایی که فشار داخل چشم را بالا می برند مثل وزنه برداری و یا بلند کردن اجسام سنگین که ممکن است سبب خونریزی داخل چشم شوند و حتی دویدن سریع نیز در این افراد خطر ناک است و ورزش هایی مثل شنا و پیاده روی مناسب پیشنهاد می شوند.
برای کاهش اضطراب و نگرانی بیماران ، صحبت کردن با دوستان، بستگان و یا کسانی که مشکلات مشابه دارند می توانند کمک کننده باشند.
برای جلوگیری از مشکلات چشمی، کنترل دقیق قند خون و فشار خون اهمیت به سزایی دارند.
